Een wijzerplaat vol leven
Raymond Meeus studeerde af als horlogemaker en ging ook meteen aan de slag in het vak. ‘Durven grenzen verleggen en zoeken naar uitdagingen’ was toen al zijn kijk op het leven. Na één jaar in dienst te hebben gewerkt bij de garantie-afdeling van Citizen, koos hij ervoor eigen paden te bewandelen.
Naast zijn activiteiten als officieel Servicecenter van Omega en Servicecenter van Breitling maakt Raymond Meeus wijzerplaten op. Tijdens zijn eerste jaren als ‘Uurwerkatelier Meeus’ stelde hij vast dat in eigen land niemand zich hierop had toegelegd: “Uitwijken naar het buitenland was de enige optie. Voor mij de aanzet voor een specialisatie naast het herstellen, onderhouden en opmaken van uurwerken”. Samen met een matrijzenmaker heeft Raymond zijn eerste drukpers op maat ontwikkeld voor het opmaken van wijzerplaten. Sinds enkele jaren is ‘Uurwerkatelier Meeus’ overgeschakeld op een nieuw toestel waarbij elke handeling tot in het kleinste detail kan worden afgesteld.
Raymond Meeus: “Na het bespreken met de klant van alle mogelijkheden van de opmaak, bepaalt deze hoe ver de restauratie van een horloge mag gaan, of de kosten voor de werken opwegen tegenover de waarde van het horloge, al moet je dat laatste zeker niet te veel linken aan de aankoopprijs of actuele marktwaarde. Heel vaak is de emotionele waarde van het stuk belangrijker en doorslaggevend om een grondige opmaak te laten uitvoeren”. Om de klant een duidelijk inzicht te geven in de werken die idealiter moeten uitgevoerd worden, de kosten en de verantwoording daarvan, wordt een gedetailleerd bestek opgemaakt en uitvoerig besproken met de klant. “Steeds meer particulieren vinden via Google de weg naar mijn atelier” stelt Raymond Meeus vast. “Liefhebbers gaan heel gericht op zoek naar vakmensen waar ze hun uurwerken best kunnen toevertrouwen”.
Het volledige pakket
Voor Raymond Meeus is het geheel essentieel; alles moet gewoon kloppen. Het gaat om het binnenwerk, de kast en uiteraard ook de wijzerplaat. ‘Opmaken’ mag zeker niet verward worden met ‘als nieuw’ namaken! Raymond Meeus verduidelijkt: “Bij opmaken gaat het erom het horloge in zijn originele staat op te waarderen met behoud van de door de jaren ontstane natuurlijke patine. Dat is vooral bij vintage-horloges heel belangrijk”.
Zijn unieke specialisatie is het opmaken van wijzerplaten. Dat is grotendeels uiterst verfijnd handwerk, maar er komt ook een heel specifieke uitrusting aan te pas die zeer zeldzaam is. “Namaken van het origineel is uit den boze” benadrukt Raymond Meeus, die zelf alle expertise verworven heeft voor het opmaken van wijzerplaten.
“Daarom moet de originele wijzerplaat na te zijn bevrijd van de wijzers, eerst helemaal uit elkaar genomen worden. Het gaat dan in het bijzonder om de indexen die gemonteerd zijn en met uiterst fijne pennetjes door de wijzerplaat steken. Zij krijgen afzonderlijk een behandeling en worden zorgvuldig aan kant gelegd tot ze weer hun oorspronkelijke plaats mogen innemen”.
‘Een wijzerplaat zit vol leven’ leert ons Raymond Meeus aandachtiger kijken. “Let op reliëf en kleurnuances in het oppervlak, de schaduwen… Al deze eigenschappen moeten exact bewaard blijven na het opmaken”. De kale wijzerplaat ondergaat een aantal behandelingen zoals ontvetten, opschuren, verzilveren, vergulden,… om ze daarna haar oorspronkelijke levendigheid terug te schenken. Vooraf is daartoe een grondige kleuranalyse gemaakt.
Het verdict
De wijzerplaat wordt volledig hertekend, waarbij een meerlagig scannen van het origineel een belangrijke hulp biedt. Zijn zoon is hier sinds enige tijd ook bij betrokken. Aan de hand van de scan kan er een etsplaat (drukplaat) gemaakt worden met een precisie tot op de micron. Het drukken van alle aanduidingen op de wijzerplaat is de finale stap in het opmaken, waar het meteen perfect moet zijn. “Corrigeren mag je vergeten!” benadrukt Raymond Meeus. “Niet zelden moet je 3 tot 4 maal herbeginnen en telkens jezelf motiveren dat ook echt te doen. De moeilijkheid zit in vele aspecten, maar vooral de uiterst precieze kalibratie van de druktampons bij de verschillende drukdoorgangen is onontbeerlijk, zonder de keuze van de vorm en hardheid van de tampon uit het oog te verliezen, evenmin als de samenstelling van de druklak. Toch laten sommige wijzerplaten zich niet 100% perfect opmaken omwille van de legering van de oude wijzerplaat”. Momenteel wordt de overstap naar het maken van een etsplaat op basis van lasertechnieken onderzocht, een procedé dat toelaat sneller en nog preciezer te werken, maar ook een belangrijke evolutie betekent in het beveiligen van de toekomst voor deze unieke specialisatie.
“Elke stap van het opmaakproces vereist uiterste precisie, maar bovenal de discipline om zeer kritisch te zijn tegenover jezelf” getuigt Raymond Meeus. “Als ik een foutje zie in het resultaat, dan ziet de klant dat zeker. Dat mag je niet laten gebeuren. Dan moet je de eer aan jezelf houden en herbeginnen tot het perfect is!”.
Kennis delen
De 30 jaren ervaring in het restaureren, herstellen en het opmaken van uurwerken zette Raymond aan tot het organiseren van een cursus in zijn atelier. De Covid-19 pandemie heeft voor de uitvoering hiervan op dit moment anders beslist. De 100 pagina’s dikke cursus voor de deelnemers ligt klaar.
